Tenenlopen bij kinderen: normaal of niet?

Tenenlopen komt vaak voor bij kinderen. Meestal wanneer zij net beginnen met lopen. Maar ze doen het soms ook op latere leeftijd. In sommige gevallen komt dat door een onderliggende aandoening, maar gelukkig is het in de meeste gevallen onschuldig. 

Wat is tenenlopen?

Bij tenenlopen zet een kind de voeten niet op de grond met de hiel, maar met de tenen. Bij sommige kinderen kan het tot vijf jaar duren voordat ze een gangbaar looppatroon hebben.

Wanneer is tenenlopen normaal?

Tenenlopen is normaal bij kinderen tot ongeveer drie jaar. In deze periode zijn de spieren en gewrichten van de voeten nog volop in ontwikkeling. Het kind leert hoe het moet lopen, en het kan nog moeite hebben de hiel op de grond te zetten.

Als het kind net begint met lopen, dan buigt de enkel vaak nog niet goed. Het kind landt en loopt dan op de binnenzijde van de voeten. Dus met een vlakke voetlanding in plaats van de volwassen hiel-teen afwikkeling.

Het is overigens niet zo dat het kind continu op de tenen loopt.  Als de voet zich normaal ontwikkelt, loopt het kind steeds minder vaak op de tenen. 

Na ongeveer drie jaar zou een kind de hiel op de grond moeten kunnen zetten. Als een kind ouder is dan drie jaar en nog steeds op de tenen loopt, is het verstandig naar een arts te gaan.

Oorzaken van tenenlopen

Er zijn verschillende mogelijke oorzaken van tenenlopen. In sommige gevallen komt het door een onderliggende aandoening, zoals:

• Cerebrale parese
• Spierdystrofie
• Autismespectrumstoornis
• Globale ontwikkelingsachterstand
• Letsel aan de onderste ledematen
• Tumoren

Gelukkig hebben de meeste kinderen hier helemaal geen last van. Wanneer zij zonder een onderliggende aandoening op hun tenen lopen, spreken we van idiopathisch tenenlopen.

Idiopathisch tenenlopen

Bij idiopathisch tenenlopen loopt een gezond kind op zijn of haar tenen. Het kind kan wel een hiel-teen voetafwikkeling maken, maar het geeft de voorkeur aan tenenlopen.

Bij ongeveer 2 procent van de vijfenhalfjarigen komt idiopathisch tenenlopen voor. 24 procent van deze kinderen heeft een ontwikkelingsachterstand. Bij jongens komt het vaker voor dan bij meisjes. De oorzaak van idiopathisch tenenlopen is niet bekend. Er wordt onderzoek gedaan naar mogelijke factoren, zoals:

• Erfelijkheid (bij circa 30 procent van de tenenlopers)
• Verminderd functioneren van sensoren in de voet

Wat zijn gevolgen van tenenlopen bij kinderen?

In veel gevallen heeft tenenlopen geen gevolgen voor de gezondheid van het kind. Een deel van de tenenlopers heeft echter wel klachten, zoals:

• Voetpijn
• Verkorte achillespees en kuitspieren
• Holle rug
• Voetstandsafwijkingen

Tenenlopers hebben ook een groter risico op vallen en het kost ze meer moeite om te lopen. 

Behandeling van tenenlopen bij kinderen

De behandeling van tenenlopen is afhankelijk van de oorzaak. Wanneer kinderen een onderliggende aandoening hebben, is het belangrijk om deze te behandelen.

Bij idiopathisch tenenlopen is de behandeling meestal niet nodig. Maar soms kiezen ouders toch voor een behandeling die het tenenlopen afleert.

Een aantal mogelijke behandelopties voor idiopathisch tenenlopen zijn:

• Steunzolen
• Speciale schoenen
• Kuitspieren rekken
• Spalken
• Operatie om de kuitspieren en -pezen te verlengen
• Botox

Is tenenlopen bij kinderen normaal? - De Conclusie

Tenenlopen komt vaak voor bij kinderen. In de meeste gevallen is het onschuldig en verdwijnt het vanzelf. Als een kind ouder is dan drie jaar en nog steeds op de tenen loopt, is het verstandig om naar de dokter te gaan.

Op de hoogte blijven van blogs over kindervoeten?

Yvonne Bontekoning schrijft een boek over de ontwikkeling van de kindervoet. Zij deelt maandelijks haar nieuwe inzichten in een nieuwsbrief.

Meld je aan voor de nieuwsbrief 

Gebruikte literatuur

Some children with idiopathic toe walking display sensory processing difficulties but not all: A systematic review. Jack H. Donne1 | Jennifer A. Powell2 | Michael C. Fahey3 | Richard Beare4 | Jessica Kolic5 | Cylie M. Williams. Acta Paediatrica. 2023;112:1620–1632.

H. Satila, et al., Does botulinum toxin a treatment enhance the walking pattern in idiopathic toe-walking? Neuropediatrics 47 (3) (2016) 162–168.

K. Herrin, M. Geil, a comparison of orthoses in the treatment of idiopathic toe walking: a randomized controlled trial, Prosth. Orthotics Int. 40 (2) (2016) 262–269.

Antoni Casertaa,b,⁎, Prue Morganb, Cylie Williamsb Identifying methods for quantifying lower limb changes in children with idiopathic toe walking: A systematic review. Gait & Posture 67 (2019) 181–186

Antoni J Caserta 1, Verity Pacey, Michael Fahey, Kelly Gray, Raoul Hh Engelbert, Cylie M Williams. Interventions for idiopathic toe walking. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Oct 6;10(10):CD012363. doi: 10.1002/14651858.CD012363.pub2.